Czym jest przedawnienie roszczeń?
Przedawnienie polega na tym, że po upływie określonego w przepisach prawa terminu dłużnik może uchylić się od zaspokojenia roszczenia, powołując się na przedawnienie. Należy podkreślić, że przedawnienie – w relacjach cywilnoprawnych, w tym gospodarczych, nie powoduje wygaśnięcia roszczenia (w przeciwieństwie np. do przedawnienia na gruncie np. prawa podatkowego). Oznacza to, że zapłaciwszy przedawnioną należność, dłużnik nie może żądać jej zwrotu. Wierzyciel zaś – zwłaszcza w relacjach gospodarczych – może zaś dochodzić przedawnionej należności przeciwko kontrahentowi przed sądem. Dłużnik może bronić się przed zapłatą roszczenia zarzutem przedawnienia, z kolei wierzyciel może powoływać się na względy słuszności w zakresie dochodzenia roszczenia, mimo że bieg terminu przedawnienia już upłynął. Ponadto można zaspokoić swoją wierzytelność w pewnych przypadkach poprzez potrącenie takiego przedawnionego roszczenia z wierzytelnością dłużnika.
Terminy przedawnienia w obrocie gospodarczym
Obecnie obowiązują przepisy Kodeksu cywilnego, które skróciły podstawowy termin przedawnienia z 10 do 6 lat. W obrocie gospodarczym jednakże obowiązuje:
- 3-letni termin przedawnienia dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej,
- obowiązuje jednak bardzo dużo skróconych względem powyższego terminu przedawnienia, jak 2-letnie terminy przedawnienia roszczeń z tytułu umowy zlecenia czy umowy o dzieło czy 1-roczny termin dla roszczeń przysługujących na podstawie umowy przewozu..
Bieg przedawnienia i jego przerwanie
Kluczowe znaczenie ma również ustalenie początku biegu przedawnienia. Zasadniczo termin ten rozpoczyna się z chwilą, gdy roszczenie stało się wymagalne, jednak w praktyce określenie tej daty może budzić wątpliwości – np. w przypadku umów ramowych, świadczeń okresowych czy roszczeń o naprawienie szkody, a nawet roszczeń z umowy o dzieło, w których bieg terminu przedawnienia najczęściej liczony jest od dnia odbioru dzieła.
Warto pamiętać, że bieg przedawnienia może zostać:
- przerwany – m.in. przez każdą czynność przed sądem mającą na celu dochodzenie roszczenia (np. wniesienie pozwu),
- zawieszony.
Po przerwaniu biegu przedawnienia termin zaczyna biec na nowo.
Dlaczego samodzielne ustalenie terminu przedawnienia jest trudne?
Na pozór prosta analiza przepisów często okazuje się niewystarczająca. W praktyce konieczne jest m.in.:
- prawidłowe zakwalifikowanie danego roszczenia,
- ustalenie, czy sprawa dotyczy stosunków gospodarczych,
- wzięcie pod uwagę przepisów szczególnych,
- analiza, czy bieg przedawnienia nie został przerwany lub zawieszony,
- ocenia, kiedy roszczenie stało się wymagalne.
Pomyłka w ocenie może skutkować nie tylko utratą możliwości skutecznego dochodzenia roszczenia, ale też koniecznością zapłaty na rzecz drugiej strony kosztów procesu w przypadku oddalenia roszczenia przez sąd.
Podsumowanie – kiedy warto skorzystać z pomocy prawnika?
W obrocie gospodarczym przedawnienie roszczeń jest zagadnieniem, które wymaga nie tylko znajomości przepisów, ale także doświadczenia w ich stosowaniu. Samodzielna ocena, kiedy roszczenie ulega przedawnieniu, jest często utrudniona przez różne terminy, kwalifikacje prawne oraz przepisy szczególne.
Aby uniknąć błędów i w pełni zabezpieczyć swoje interesy, warto skonsultować się z profesjonalnym pełnomocnikiem. Nasza kancelaria posiada olbrzymie doświadczenie w obsłudze przedsiębiorców, prowadzeniu negocjacji i skutecznym dochodzeniu należności (reprezentacja w postępowaniach przed sądem). Zachęcamy do kontaktu – pomożemy Państwu właściwie ocenić sytuację i podjąć odpowiednie działania.
- Pozew a restrukturyzacja - 27 października 2025
- Spółka komandytowa – czym jest i czy warto ją założyć? - 6 października 2025
- Kurs Prawo reklamy dla marketerów i przedsiębiorców - 5 października 2025
