Blog naszej kancelarii

Pozew a restrukturyzacja

pozew a restrukturyzacja
Wpływ restrukturyzacji na możliwość złożenia pozwu i przebieg sprawy sądowej jest złożonym zagadnieniem. Należy uwzględnić między innymi rodzaj postępowania restrukturyzacyjnego oraz to, czy dłużnikowi odebrano zarząd jego majątkiem. Dlatego pierwszym krokiem po informacji o otwarciu restrukturyzacji powinno być ustalenie, z jakim trybem mamy do czynienia i jakie decyzje zapadły w sprawie zarządu. Od tego zależy, kogo pozywać, czy pozew ma sens w danym momencie oraz jaki będzie dalszy los już toczących się spraw.

Spis treści

Rodzaj postępowania a możliwość pozwania

W postępowaniu sanacyjnym oraz w postępowaniu układowym, jeżeli ustanowiono zarządcę, to właśnie zarządca wstępuje w miejsce dłużnika do spraw już wszczętych. Również prowadzi je we własnym imieniu, ale na rachunek restrukturyzowanego. Gdy w postępowaniu układowym dłużnik zachowuje prawo zarządu, nadzorca sądowy nie zastępuje strony procesowej. W takim przypadku tylko dołącza do sprawy jako interwenient, a w postępowaniach administracyjnych działa w charakterze strony. To rozróżnienie praktycznie wpływa na oznaczenie strony pozwanej, doręczenia i reprezentację – błędne wskazanie może spowolnić postępowanie albo wymusić uzupełnianie braków.

Pozew a postępowanie układowe

Co do zasady otwarcie układu lub sanacji nie zamyka drogi do inicjowania postępowań sądowych, administracyjnych, sądowo-administracyjnych ani do wszczynania spraw przed sądami polubownymi w celu dochodzenia wierzytelności podlegających restrukturyzacji. Nie oznacza to jednak, że każdy pozew jest w takich realiach działaniem racjonalnym. Wierzytelności objęte układem są zaspokajane przede wszystkim w ramach restrukturyzacji i to ta procedura stwarza optymalne warunki ich dochodzenia. Pozew bywa wówczas często mniej efektywny, a czasem prowadzi do dublowania czynności. Inaczej wygląda oczywiście sytuacja w sprawach, które z natury nie łączą się z zadłużeniem przedsiębiorstwa. Przykładem są sprawy alimentacyjne – one mogą toczyć się równolegle bez kolizji z restrukturyzacją.

Postępowanie o zatwierdzenie układu

W postępowaniu o zatwierdzenie układu relacja: „pozew a restrukturyzacja” jest prostsza, ponieważ ta procedura nie rozpoczyna się decyzją sądu – dłużnik samodzielnie zbiera głosy za układem. W rezultacie toczące się postępowania sądowe, administracyjne, sądowo-administracyjne i arbitrażowe trwają bez zmian. Dla wierzyciela oznacza to możliwość kontynuowania lub wszczynania spraw bez dodatkowych barier formalnych, choć i w tym wariancie warto rozważyć sens procesowy takich działań w kontekście równolegle prowadzonego głosowania nad układem.

Restrukturyzacja a egzekucja

Osobnym zagadnieniem jest egzekucja. Otwarcie przyspieszonego postępowania układowego lub postępowania układowego z mocy prawa zawiesza egzekucje wszczęte przed dniem ich otwarcia. W sanacji ochrona jest najszersza. Także z mocy prawa zawiesza się postępowania egzekucyjne kierowane do majątku wchodzącego w skład masy sanacyjnej i to zarówno w odniesieniu do wierzytelności objętych, jak i nieobjętych układem. Dodatkowo egzekucje i zabezpieczenia prowadzone w celu zaspokojenia należności objętych układem ulegają umorzeniu z mocy prawa. Następuje to z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o zatwierdzeniu układu. Jeśli restrukturyzacja zostanie umorzona albo układu nie będzie, zawieszone egzekucje trzeba podjąć na nowo. Postępowanie o zatwierdzenie układu nie wpływa na tok egzekucji. Brak formalnego otwarcia przez sąd przesądza, że komornik działa dalej, o ile nie ma innych podstaw do wstrzymania czynności.

Restrukturyzacja jako ochrona przed egzekucją – perspektywa dłużnika

Po stronie dłużnika wybór trybu restrukturyzacji to decyzja strategiczna, w której na pierwszym planie jest zakres ochrony przed egzekucją. Sanacja daje najsilniejszą tarczę, ale jest najbardziej ingerująca w zarząd majątkiem. Układ oraz jego przyspieszona odmiana pozwalają na zawieszenie egzekucji „starych” spraw, ale tylko w zakresie wierzytelności objętych układem. Postępowanie o zatwierdzenie układu ogranicza ryzyka organizacyjne i umożliwia szybkie zbieranie głosów, lecz nie zapewnia ustawowego wstrzymania egzekucji.

Kancelaria – dochodzenie roszczeń w postępowaniu restrukturyzacyjnym

Wspólnym mianownikiem dla wszystkich scenariuszy jest potrzeba indywidualnej oceny. Co trzeba wziąć pod uwagę? Treści czynności sądowych w restrukturyzacji, statusu zarządu majątkiem, zakresu objęcia wierzytelności układem i realnej szansy na odzyskanie pieniędzy w danym torze. Zanim więc wierzyciel złoży pozew, a dłużnik wybierze procedurę, warto przeprowadzić bilans „za i przeciw” dla obu stron. Wówczas warto uwzględnić korzyści dla egzekucji i kosztów prowadzenia równoległych postępowań. 

W praktyce dopiero takie zestawienie pozwala wybrać ścieżkę, która rzeczywiście przybliża do celu – odzyskania należności po stronie wierzyciela albo skutecznego oddłużenia po stronie dłużnika. 

dr Rafał R. Wasilewski
Latest posts by dr Rafał R. Wasilewski (see all)