Blog naszej kancelarii

Zamówienia publiczne a koronawirus – cz. 1: zamówienia na podstawie specustawy

Obecna sytuacja spowodowana szerzącym się zagrożeniem ze strony wirusa SARS-CoV-2 (potocznie zwanego koronawirusem) wywołującego chorobę COVID-19 spowodowała, że władze publiczne musiały podjąć kroki prawne, aby uregulować w jakiś sposób tę nową rzeczywistość.

Spis treści

koronawirus krzyżówka

Obecna sytuacja spowodowana szerzącym się zagrożeniem ze strony wirusa SARS-CoV-2 (potocznie zwanego koronawirusem) wywołującego chorobę COVID-19 spowodowała, że władze publiczne musiały podjąć kroki prawne, aby uregulować w jakiś sposób tę nową rzeczywistość.

Odpowiedzią na dynamicznie rozwijającą się kryzysową sytuację związaną z rozprzestrzenianiem się koronawirusa była ustawa uchwalona 2 marca 2020 r., tj. ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. poz. 374). Wśród przepisów nowo przyjętej ustawy znajdują się również takie, które dotyczą sytuacji prawnej Zamawiających oraz Wykonawców. Konkretnie, w ustawie tej zawarto art. 6, który bezpośrednio odnosi się do udzielania zamówień publicznych:

Do zamówień, których przedmiotem są towary lub usługi niezbędne do przeciwdziałania COVID-19, nie stosuje się przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1843), jeżeli zachodzi wysokie prawdopodobieństwo szybkiego i niekontrolowanego rozprzestrzeniania się choroby lub jeżeli wymaga tego ochrona zdrowia publicznego.

Powyższa regulacja nie jest podstawą do tego, aby Zamawiający całkowicie odstąpili od stosowania procedur uregulowanych w p.z.p. w każdym przypadku. Stosownie do art. 6 brak zastosowania p.z.p. jest uwarunkowany kilkoma przesłankami, które muszą występować łącznie: przedmiot zamówienia – towary lub usługi niezbędne do przeciwdziałania COVID-19, występowanie wysokiego prawdopodobieństwa szybkiego i niekontrolowanego rozprzestrzeniania się choroby lub sytuacja, w której jest to wymagane przez wzgląd na ochronę zdrowia publicznego.

Analizowany przepis, z uwagi na liczne zwroty niedookreślone, jest problematyczny. Po pierwsze, Zamawiający musiałby ocenić, że dane zamówienie jest niezbędne do przeciwdziałania COVID-19 (ocena kryterium niezbędności przeciwdziałania nieprzebadanej jeszcze do końca choroby – problem wiedzy specjalnej, tj. medycznej). Po drugie, Zamawiający musiałby oszacować stopień prawdopodobieństwa określonego w drugim kryterium i rozważyć, czy jest ono znikome, małe, średnie (normalne), wysokie czy bardzo wysokie. Z praktycznego punktu widzenia, z uwagi na obawę wielu Zamawiających przed kontrolą udzielanych zamówień, tak problematyczny przepis nie będzie prawdopodobnie często stosowany.

Trzeba także zwrócić uwagę, że analizowana ustawa zawiera przepisy epizodyczne, czyli wyłączenie zastosowania przepisów p.z.p. na podstawie art. 6 ustawy będzie miało charakter jedynie okresowy. Zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy art. 6 traci moc po upływie 180 dni od wejścia w życie ustawy. Oznacza to, że art. 6 utraci moc 5 września 2020 r.

Omówiony art. 6 ustawy nie jest jedynym przepisem dotyczącym zamówień publicznych. Nowa ustawa wprowadziła również szereg zmian do różnych aktów prawnych, w tym także do ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. z 2019 r. poz. 1239). Do ustawy tej wprowadzony został także m.in. art. 46c o brzmieniu:

Do zamówień na usługi, dostawy lub roboty budowlane udzielanych w związku z zapobieganiem lub zwalczaniem epidemii na obszarze, na którym ogłoszono stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii, nie stosuje się przepisów o zamówieniach publicznych

W tym przypadku wyłączenie zastosowania “przepisów o zamówieniach publicznych” (w tym oczywiście p.z.p.) dotyczy właściwie wszelkich zamówień publicznych (dostawy, usługi, roboty budowlane), a jedyną przesłanką zastosowania tego wyłączenia jest udzielenie zamówienia “w związku z zapobieganiem lub zwalczaniem epidemii na obszarze, na którym ogłoszono stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii”. Obecna sytuacja i podejmowane przez władze działania sprawiają, że to właśnie na tej podstawie Zamawiający będą mogli przez najbliższy czas udzielać zamówień publicznych. Co przy tym ważne, w tym przypadku nie ma ograniczenia, że zamówienia (przedmiot zamówienia – dostawa, usługa czy roboty budowlane) ma być niezbędne do zapobiegania lub zwalczania epidemii. Wystarczające będzie, aby zamówienie było udzielone w logicznym związku z zapobieganiem czy zwalczaniem epidemii.