Praktyki ograniczające konkurencję
Jednym z obszarów prawa gospodarczego jest prawo antymonopolowe, które obejmuje m.in. kwestię praktyk ograniczających konkurencję. Prawo, a konkretnie art. 6 i 9 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz art. 101 i 102 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, ustanawiają zakazy skierowane do przedsiębiorców. Przykładowo, zakazane jest zawieranie porozumień antykonkurencyjnych czy nadużywanie pozycji dominującej.
Kara za stosowanie praktyk ograniczających konkurencję
Zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów naruszenie przez przedsiębiorcę zakazów dotyczących praktyk ograniczających konkurencję może skutkować nałożeniem przez Prezesa UOKiK kary pieniężnej w wysokości nie większej niż 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary. Dla przykładu – w 2019 r. Prezesa UOKiK w sprawach ograniczających konkurencję nałożył kary pieniężne w kwocie 5,2 mln zł.
Jak jest ustalana wysokość kary?
O sposobie ustalania wysokości kary stanowi art. 111 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Zgodnie z tym przepisem, ustalając wysokość nakładanej kary pieniężnej, Prezes UOKiK uwzględnia w szczególności okoliczności naruszenia przepisów ustawy oraz uprzednie naruszenie przepisów ustawy, a także, w przypadku kary pieniężnej za praktyki ograniczające konkurencję – okres, stopień oraz skutki rynkowe naruszenia przepisów ustawy, przy czym stopień naruszenia Prezes UOKiK ocenia biorąc pod uwagę okoliczności dotyczące natury naruszenia, działalności przedsiębiorcy, która stanowiła przedmiot naruszenia oraz specyfiki rynku, na którym doszło do naruszenia. Prezes UOKiK bierze również pod uwagę okoliczności łagodzące lub obciążające, które wystąpiły w sprawie.
Okoliczności łagodzące
Do okoliczności łagodzących w sprawach praktyk ograniczających konkurencję zalicza się w szczególności:
- dobrowolne usunięcie skutków naruszenia,
- zaniechanie stosowania zakazanej praktyki przed wszczęciem postępowania lub niezwłocznie po jego wszczęciu,
- podjęcie z własnej inicjatywy działań w celu zaprzestania naruszenia lub usunięcia jego skutków,
- współpraca z Prezesem UOKiK w toku postępowania, w szczególności przyczynienie się do szybkiego i sprawnego przeprowadzenia postępowania,
- bierna rola przedsiębiorcy w naruszeniu zakazu porozumień ograniczających konkurencję, w tym unikanie przez niego wprowadzenia w życie postanowień porozumienia ograniczającego konkurencję,
- działanie pod przymusem – w przypadku naruszenia zakazu porozumień ograniczających konkurencję.
Okoliczności obciążające
Natomiast do okoliczności obciążających zaliczyć można w szczególności:
- rola lidera lub inicjatora porozumienia ograniczającego konkurencję lub nakłanianie innych przedsiębiorców do uczestnictwa w porozumieniu – w przypadku naruszenia zakazu porozumień ograniczających konkurencję,
- przymuszanie, wywieranie presji lub stosowanie środków odwetowych w stosunku do innych przedsiębiorców lub osób w celu wprowadzenia w życie lub kontynuowania naruszenia,
- dokonanie uprzednio podobnego naruszenia,
- umyślność naruszenia.
Wyjaśnienia Prezesa UOKiK
Warto przy tym zwrócić uwagę, że zaledwie kilka dni temu Prezes UOKiK opublikował Wyjaśnienia dotyczące ustalania wysokości kar pieniężnych dla przedsiębiorców w sprawach związanych z naruszeniem zakazu praktyk ograniczających konkurencję, w których organ zaprezentował, jakimi wytycznymi będzie kierował się przy wymiarze kary pieniężnej. W wyjaśnieniach tych wyjaśniono, jak Prezes UOKiK rozumie ww. okoliczności i w jaki sposób przekładają się one na wymiar kary pieniężnej. Trzeba jednak pamiętać, że art. 31a ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, na podstawie którego Prezes UOKiK wydał ww. wyjaśnienia, ani żaden inny przepis, nie zobowiązują sądów – w razie odwołania od decyzji Prezesa UOKiK – do uwzględniania tych wyjaśnień (ustawa nie przyznaje im mocy wiążącej).
Czy można uniknąć kary?
Trzeba pamiętać, że można uniknąć nałożenia kary przez Prezesa UOKiK. Jest na to kilka sposobów. Po pierwsze, jest to aktywne uczestnictwo w postępowaniu prowadzonym przez Prezesa UOKiK i umiejętne odpieranie stawianych przedsiębiorcy zarzutów. Są też inne możliwości, pozwalające uniknąć w całości kary pieniężnej albo uzyskać jej obniżenie: złożenie wniosku o wydanie decyzji zobowiązującej, udział w procedurze leniency (dotyczy porozumień antykonkurencyjnych) czy też dobrowolne poddanie się karze. Warto pamiętać, że nawet w przypadku wydania przez Prezesa UOKiK decyzji nakładającej karę pieniężną, przedsiębiorcy przysługuje prawo do zaskarżenia tej decyzji.
Jeżeli toczy się przeciwko Państwa firmie postępowanie przed Prezesem UOKiK i potrzebują Państwo rzetelnego wsparcia na etapie tego postępowania i postępowania odwoławczego, zachęcamy do kontaktu z naszą kancelarią specjalizującą się w obszarze prawa gospodarczego!
- Radca prawny i adwokat – co ich łączy, co ich dzieli? - 24 stycznia 2022
- Odpowiedzialność osoby zarządzającej: prawo konkurencji i konsumenckie - 21 stycznia 2022
- Życzenia - 22 grudnia 2021