Przedwczoraj na stronie internetowej UOKiK została zamieszczona informacja o wszczęciu przez organ antymonopolowy postępowania antymonopolowego przeciwko klubom koszykarskim (Polska Liga Koszykarska i należące do niej kluby). Jak wyjaśniono na stronie internetowej UOKiK, “podmioty te mogły uzgodnić między sobą zasady wypowiedzenia umów z zawodnikami oraz wstrzymania wypłat wynagrodzeń koszykarzom. Zgodnie z ustaleniami kontrakty miały być wypowiedziane po 19 marca ubiegłego roku. Kluby uzasadniały swoje zachowanie tym, że wzajemne zobowiązania ich oraz zawodników wygasły na skutek niemożliwości świadczeń obu stron, wynikającej z epidemii koronawirusa.”, a przez to “działając jednak w porozumieniu mogły bezprawnie wymieniać się informacjami wrażliwymi i wyeliminować ważny czynnik wpływający na konkurencję pomiędzy nimi, czyli rywalizację o jak najlepszych zawodników. W przypadku skoordynowanych działań kluby mogły pozwolić sobie na obniżenie świadczeń pieniężnych zawodnikom bez obaw, że gracze w kolejnym sezonie z tego powodu przejdą do innych klubów. Zawodnicy mają z kolei bezpośrednie przełożenie na ich pozycję na rynku.”.
Przedsiębiorca w prawie konkurencji (definicja)
Prawo konkurencji (a konkretnie prawo antymonopolowe) posługuje się szczególną definicją przedsiębiorcy, szerszą niż ta, która występuje w art. 4 ustawy – Prawo przedsiębiorców. Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, przed przedsiębiorcę rozumie się przedsiębiorcę w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2019 r. poz. 1292 i 1495 oraz z 2020 r. poz. 424 i 1086), a także:
- osobę fizyczną, osobę prawną, a także jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, organizującą lub świadczącą usługi o charakterze użyteczności publicznej, które nie są działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców,
- osobę fizyczną wykonującą zawód we własnym imieniu i na własny rachunek lub prowadzącą działalność w ramach wykonywania takiego zawodu,
- osobę fizyczną, która posiada kontrolę, w rozumieniu pkt 4, nad co najmniej jednym przedsiębiorcą, choćby nie prowadziła działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, jeżeli podejmuje dalsze działania podlegające kontroli koncentracji, o której mowa w art. 13,
- związek przedsiębiorców w rozumieniu pkt 2, z wyłączeniem przepisów dotyczących koncentracji [związek przedsiębiorców to natomiast izby, zrzeszenia i inne organizacje zrzeszające przedsiębiorców, o których mowa w pkt 1, jak również związki tych organizacji].
Z przytoczonej definicji przedsiębiorcy w prawie konkurencji wynika, że przedsiębiorca na gruncie prawa antymonopolowego niekoniecznie musi prowadzić działalność gospodarczą. Dotychczas UOKiK wielokrotnie uznawał za przedsiębiorców takie podmioty, których uznanie za przedsiębiorcę nie jest oczywiste (jednostki samorządu terytorialnego, uczelnie i wiele innych podmiotów). Tym razem organ ochrony konkurencji skupił się na sporcie. Nie jest to jednak pierwsze postępowanie Prezesa UOKiK w sektorze sportowym.
Podmioty branży sportowej – przedsiębiorcy?
Opierając się na przytoczonej definicji przedsiębiorcy w prawie konkurencji, należy zauważyć, że w sporcie występują różne podmioty. W nawiązaniu do komunikatu UOKiK można stwierdzić, że postępowanie dotyczy dwóch rodzajów – Polskiej Ligi Koszykówki oraz klubów koszykarskich.
Według treści wpisu do KRS wskazana przez Prezesa UOKiK Polska Liga Koszykówki działa w formie spółki akcyjnej i jest wpisana do rejestru przedsiębiorców jako podmiot prowadzący działalność gospodarczą. Trzeba jednak zwrócić uwagę, że jest to podmiot niewpisujący się w krąg specyficznych podmiotów świata sportowego. Zgodnie z ustawą z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie działalność sportowa jest prowadzona w szczególności w formie klubu sportowego (art. 3). Ważne jest, że klub sportowy może funkcjonować wyłącznie w ramach takiej jednostki, która posiada osobowość prawną (klub sportowy może działać wyłącznie jako osoba prawna). Powyższe nie przyznaje “monopolu” klubom sportowym na prowadzenie działalności sportowej, a jedynie wskazuje, że działalność ta może być prowadzona m.in. przez takie jednostki. Przepisy ustawy o sporcie nie wyłączają możliwości prowadzenia działalności sportowej przez inne podmioty, jednak nie będą one posiadały statusu klubu sportowego.
Istotne jest, że branża sportowa nie ogranicza się do funkcjonowania samodzielnych klubów sportowych. Kluby takie mogą zrzeszać się w związku sportowe. Do założenia związku sportowego potrzebne są co najmniej 3 kluby sportowe. Związek sportowy przybiera formę stowarzyszenia lub związku stowarzyszeń (art. 6).
Działalność sportową można scentralizować. Zgodnie z ustawą o sporcie w celu organizowania i prowadzenia współzawodnictwa w danym sporcie może być utworzony polski związek sportowy, jednak utworzenie polskiego związku sportowego przez związek sportowy wymaga uzyskania zgody ministra właściwego do spraw kultury fizycznej (art. 7). Do utworzonego w tym trybie polskiego związku sportowego stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach, w sprawach nieuregulowanych w ustawie. Członkiem polskiego związku sportowego może być:
- klub sportowy,
- związek sportowy,
- inna osoba prawna, której statut, umowa albo akt założycielski przewiduje prowadzenie działalności w danym sporcie.
Klub sportowy będący członkiem polskiego związku sportowego uczestniczy we współzawodnictwie sportowym organizowanym przez ten związek.
W kontekście koszykówki polskim związkiem sportowym jest Polski Związek Koszykówki.
Podsumowanie
Przez pryzmat przywołanych regulacji można stwierdzić, że podmioty branży sportowej, w tym prowadzące działalność sportową w koszykarstwie, mogą być przedsiębiorcami na gruncie prawa konkurencji. Dlatego ich działalność może podlegać kontroli pod kątem przestrzegania prawa antymonopolowego, co też ma obecnie miejsce ze strony Prezesa UOKiK.
- Radca prawny i adwokat – co ich łączy, co ich dzieli? - 24 stycznia 2022
- Odpowiedzialność osoby zarządzającej: prawo konkurencji i konsumenckie - 21 stycznia 2022
- Życzenia - 22 grudnia 2021